شرایط حضانت فرزند

شرایط حضانت فرزند:

در این مطلب قصد داریم شرایط حضانت فرزند و جزئیات مربوط به آن را بیان کنیم به همین

منظور موضوع را با این مقدمه شروع می کنیم:

کودکان را می‌توان ساده ترین، بی آلایش‌ترین و بی‌ دفاع‌ترین افراد جامعه دانست

که برای رشد و نمو، به توجه و مراقبت‌های افرادی در چارچوب خانواده نیازمند هستند.

رشد عقلی و شخصیتی هر کودکی در پناه محل امنی به نام خانواده شکل می‌گیرد

که کودک می‌تواند در سایه ٔ آن  احساس خوشبختی داشته باشد.

اما گاهی کودک به دلایلی از جمله جدایی والدین، الزاماً از این محیط جدا می‌شود

بنابراین، حق نگهداری از کودک برای یک طرف یا طرفین و ملاقات والدین با فرزندان،تابع

قوانین و مقرراتی می‌شود.

برای حمایت از کودکان،شرایطی با عنوان شرایط حضانت فرزند در قالب قوانین در نظر گرفته شده است.

اگرچه قانون مدنی تعریفی از حضانت ارائه نکرده است،

اما به موضوع نگاهداری و تربیت اطفال در مواد 1168 تا 1179 قانون مدنی و مواد 40 تا 47 فصل پنجم قانون جدید حمایت خانواده پرداخته شده است.

حضانت را نباید با ولایت یا حتی تربیت یکی دانست؛

ولایت به معنای قدرت و اختیاری است که قانون برای اداره امور کودک به پدر و جد پدری

می‌دهد،

تا بر اساس مصلحت کودک عمل کنند. این حق پس از مرگ، با وصیت قابل انتقال است.

تربیت نیز بیشتر امری معنوی‌ است. در حالی ‌که حضانت عموماً ناظر بر نگهد‌اری از جسم کودک است.

هر چند حضانت به طور عام شامل تربیت نیز می‌شود.

حضانت یعنی نگهداری و مراقبت جسمی، روحی، مادی و معنوی از اطفال و تعلیم و تربیت آن‌ها،

که به موجب ماده 1168 قانون مدنی ایران، هم حق و هم تکلیف والدین است.

یعنی این که والدین حق دارند حضانت و سرپرستی کودک خود را به عهده بگیرند

و قانون جز در موارد استثنایی نمی‌تواند آنها را از این حق محروم کند،

و از سوی دیگر، آنها مکلفند تا زمانی که زنده هستند و توانایی دارند، نگهداری و تربیت فرزند

خویش را به عهده بگیرند.

در حضانت، آنچه از همه مهم تر است مصلحت کودک است و به این ترتیب، قانون ابتدا

مصالح او را در نظر می‌گیردو سپس حق پدر و مادر برای نگهداری کودکشان را.

در این صورت،حتی اگر مصلحت طفل ایجاب کند که پیش هیچ کدام از پدر و مادرش نباشد،

دادگاه رأی می دهد که کودک به شخص ثالثی سپرده شود.

حضانت فرزندان پس از طلاق:

در حالت عادی ،حضانت فرزندان بعد از طلاق تا سن هفت سالگی دختر و پسر بر عهده مادر آنهاست.

بعد از سن هفت سالگی، حضانت بر عهده پدر قرار می گیرد که تا سن نه سالگی دختر و تا سن پانزده سالگی پسر ادامه خواهد یافت.

بعد از سن بلوغ، خود فرزند تعین می نماید که با چه شخصی زندگی کند و از حضانت خارج می گردد.

البته تا زمانیکه به سن هجده سال برسند کماکان تحت ولایت پدر و جد پدری خود قرار دارند.

هزینه نگهداری طفل پس از تعین حضانت با کیست؟

هزینه نگهداری یا همان نفقه بر عهده ٔ پدر فرزند یا ولی می باشد، مگر آنکه بین طرفین توافقی دیگر شده باشد و هزینه به عهده ٔ مادر قرار داده شده باشد.

با توجه به ماده ۱۱۹۸ قانون مدنی در صورت حیات پدر، نفقه ٔ اولاد به عهده ٔ پدر است

و در نبود پدر یا عدم استطاعت مالی پدر،به عهده ٔ پدربزرگ (و اجداد پدری اولاد) می باشد.

بنابراین گرچه حضانت فرزند به مادر سپرده شود، پدر یا پدربزرگ باید نفقه فرزند را طبق رأی دادگاه پرداخت نماید

و اگر پدر، از تأدیه ٔ نفقه ٔ اولاد خود امتناع نماید، به موجب ماده ۶۴۲ قانون مجازات اسلامی،

به سه ماه و یک روز تا پنج ماه حبس محکوم می گردد.

نفقه ٔ طفل عبارت از هزینه مسکن، خوراک، پوشاک، اثاث خانه و سایر هزینه های ضروری از

قبیل درمان و تحصیل می باشد.

حق ملاقات فرزند برای طرفی که حضانت ندارد چگونه است؟

بدیهی است طرفی که حضانت فرزند با او نیست حق ملاقات فرزند را دارد و می تواند فرزندش را ملاقات نماید.

توجه داشته باشید آنچه گفته شد فقط مربوط به بعد از طلاق نیست، چه بسا که هنوز کار

به دادگاه و طلاق نرسیده باشد ولی زوجین جدا از هم زندگی کنند.

اما اگر کسی که حضانت فرزند با اوست مانع ملاقات طرف دیگر شود،

طرف دیگر می تواند با مراجعه به دادگاه (با دادن دادخواست از طریق دفتر خدمات الکترونیک

قضایی) تقاضای ملاقات فرزند کند.

در این راستا می تواند ابتدا دستور موقت فوری ملاقات فرزند را نیز از دادگاه تقاضا کند.

 پر واضح است که دادگاه خانواده با رعایت مصلحت طفل بایستی حق ملاقاتی برای خواهان

تعیین کند.

 اما بر طبق ماده ۵۴ قانون حمایت خانواده ممانعت از ملاقات فرزند جرم است.

به طور کلی این گونه نتیجه می گیریم که هركدام از والدين طبق قانون اين حق را دارند كه

پس از جدایی، در فواصل معين با كودك خود ملاقات كنند

و حتی بزهکار بودن احتمالی مادر يا پدر هم باعث نمی شود از ملاقات او با فرزندش جلوگيری شود.

در صورتی  كه پدر و مادر درباره مدت ملاقات و نحوه‌ی آن توافق کرده باشند، طبق همان توافق عمل می شود.

اما در صورت عدم توافق، دادگاه در حكم خود مدت ملاقات و نحوه ٔ آن را برای كسی كه حق حضانت دارد، معين می كند.

معمولاً دادگاه ها، يك يا دو روز از آخر هفته را به اين امر اختصاص می دهند،

با در نظر گرفتن این مورد که ملاقات بيش از اندازه‌ی معلوم، باعث اختلال در حضانت و دوگانگی تربيت كودك می شود.

حضانت فرزندان پس از فوت یکی از ابوین یا هر دو آنها:

در صورت فوت یکی از ابوین، حضانت کودک (صغیر یا محجور) با پدر و یا مادری که زنده است خواهد بود؛

هرچند متوفی، پدر طفل بوده و برای او قیم معین کرده ‌باشد. مثلاً با فوت پدر، حضانت طفل با مادر است؛ نه پدربزرگ طفل.

حضانت فرزندانی که پدرشان فوت شده با مادر آنها است؛

مگر آنکه دادگاه به تقاضای ولی قهری یا دادسـتان، اعطای حضانت به مادر را خلاف مصلحت فرزند تشخیص دهد.

در صورتی‌که پدر و مادر هر دو فوت کرده باشند، حضانت با جد پدری و پس از آن با سایر خویشاوندان طفل بر مبنای ترتیبات ارث است.

مرتبط ها :
• مراحل گرفتن حضانت فرزند
• موانع حضانت فرزند