تفاوت توهین و افترا - مؤسسه حقوقی عدل جویان جاوید آپادانا
تعریف افترا: افترا به معنای دروغ بافتن، بُهتان و تهمت‌زدن است. افترا و نشر اکاذیب از موضوعاتی است که در جوامع و ادیان مختلف از آنها به‌عنوان اَعمال شیطانی یاد شده است. در قرآن کریم، بُهتان و اِفترا از معاصی بزرگ و مخالف با اسلام معرفی شده است. قبل از آنکه بپردازیم به تفاوت توهین و افترا باید مطرح کنیم که هر جرمی دارای عنصر قانونی می باشد و عنصر قانونی جرم اِفترا در ماده 697 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 آمده است که: ” هر کس به وسیلهٔ اوراق چاپی یا خطی یا به وسیلهٔ درج در روزنامه و جرائد یا نطق در مجامع یا به هر وسیله دیگر به کسی امری را صریحاً نسبت دهد یا آنها را منتشر نماید که مطابق قانون، آن امر جرم محسوب می‌شود و نتواند صحت آن اسناد را ثابت کند جز در مواردی که موجب حدّ است به یک ماه تا یک سال و تا (74) ضربه شلاق و یا یکی از آنها حسب مورد محکوم خواهد شد.” تفاوت توهین و افترا: تفاوت توهین با اِفترا در آن است که اِفترا نسبت دادن صریح عمل مجرمانه به غیر و متضمن اسناد و اخبار است اما در توهین، مرتکب، قصد انشا و هتک حرمت دارد. پس اگر شخص به قصد انشا و هتک حرمت مثلا به کسى بگوید: «دزد»، مفتری محسوب نمى‌شود؛ زیرا منظور اسناد دهنده توهین و تحقیر طرف اسناد بوده است، نه اینکه در واقع او را به ارتکاب عمل دزدی متهم کند؛ همچنین است دادن نسبت‌های کلى و غیرصریح مانند جانى یا فاسق که فاقد صراحت کافى است و به نوع جرم منتسب اشاره ندارد. البته این اعمال ممکن است از مصادیق توهین محسوب شوند. نکته دیگر،ضرورت جرم بودن عمل انتسابى برای تحقق اِفترا است. در واقع، برای تحقق اِفترا، عمل اسناد داده‌شده باید فعل یا ترک فعلى باشد که در زمان اسناد در قانون ممنوع بوده و برای آن مجازات تعیین شده باشد، حال آنکه در توهین این گونه نیست. تحقق جرم افترا مستلزم این است که: اولاً عملی که به شخص بزه‌دیده نسبت داده می‌شود، در زمان انتساب، به‌موجب قانون جرم‌انگاری شده باشد. ثانیاً نسبت‌دهنده، این کار را با آگاهی و اراده انجام دهد و به نادرستی انتساب خود علم داشته باشد.
