پول نزول یا همان ربا

منظور از پول نزول یا همان ربا چیست؟

پول نزول یا همان ربا یعنی شما مالی را قرض می گیرید و با طرف مقابل قرار می گذارید که

مبلغی اضافه بر آن پول به او بپردازید. این مبلغ اضافه که از پیش تعیین شده است را ربا یا

نزول می نامند.

معنای دیگر ربا، که در کتابهای فقهی آمده، هر چند در میان مردم خیلی شناخته شده و

متداول نیست، این است که: “دو کالا از اجناسی که با وزن یا پیمانه خرید و فروش

می شوند که اگر در معامله پایاپای (کالا به کالا) هر دو از یک جنس باشند و یکی از دیگری

زیادی داشته باشد، ربا است.)

ربا یا نزول در اسلام منع شده است و دادن آن حرام و از گناهان بزرگ تلقی می شود لیکن

متاسفانه در جامعه ما بسیار باب شده است.

افراد با عناوینی مانند وام فوری و وام فوری کم بهره در اینترنت اقدام به نزول دادن پول یا

همان ربا می کنند.

البته قابل ذکر است در اسلام توصیه به قرض الحسنه شده و توصیه نموده اند که وقتی پول

را پس می دهید همراه آن هدیه بدهید که به نظر پسندیده تر است، تا این که بهره دریافت و

مال حرام به مال خود داخل نمایید.

صرف نظر از جنبه شرعی و اخلاقی آن، ربا جرم است و مجازات دارد.

طبق ماده ۵۹۵ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات:

“هر نوع توافق بین دو یا چندنفر تحت هر قراردادی از قبیل بیع، قرض، صلح و امثال آن جنسی

را با شرط اضافه با همان جنس مکیل و موزون معامله نماید و یا زاید بر مبلغ پرداختی، دریافت

نماید ربا محسوب و جرم شناخته می‌شود. مرتکبین اعم از ربادهنده، رباگیرنده و واسطه بین

آن‌ها علاوه بر رد اضافه به صاحب مال به شش ماه تا سه سال حبس و تا (۷۴) ضربه

شلاق و نیز معادل مال مورد ربا به عنوان جزای نقدی محکوم می‌گردند.”

شايد برای شما هم اين موضوع اتفاق افتاده باشد، اينكه يكی از اعضای فاميل و آشنا يك

فعاليت اقتصادی داشته باشد و شما بخواهيد سرمايه خودتان را در اختيار آنها قرار دهيد.

در اين حالت، شما باز هم آن شخص را وكيل خود كرده و سرمايه خودتان را در اختيار او قرار

می دهيد. يادتان باشد كه شما نبايد مبلغ سود را مشخص كنيد بلكه می ‌توانيد مشخص

كنيد كه چه درصدی از سود حاصله به شما برسد. وكيل شما هم موظف است كه سرمايه را

در هر راه‌ حلالی كه می ‌تواند به‌كار گيرد و سهم سود تعيين‌ شده را به شما بپردازد.

اگر سرمايه‌گذار دقيقا تعيين نكرده باشد كه سرمايه‌ اش در چه راهی صرف شود، يك وكالت

تام به سرمايه‌ پذير می ‌دهد و كار ادامه پيدا می‌ كند اما اگر تعيين كند كه در چه راه هزينه

شود آن وقت بايد يكی از عقود اسلامی مانند مشاركت و مضاربه میان آنها منعقد شود؛

مثلا اگر شخصی پولش را برای ساخت يك ساختمان به دوستش بدهد، بايد با او عقد

مشاركت ببندد و پس از اتمام كار و مشخص‌ شدن سود، سهمش را مطالبه كند.

همينطور اگر تنها شرط كرده باشد كه اين سرمايه در بازار تجارت به‌كار گرفته شود بايد عقد

مضاربه ببندد و دريافت سود تعيين شده نيز كاملا حلال خواهد بود، به اين شرط كه طرفين

نسبت به مفاد قرارداد ابتدايی (كتبی يا شفاهی) پايبند باشند.

انواع عقود بانکداری بدون ربا:

1- مضاربه (بازرگانی داخلی ـ صادراتی ـ وارداتی ). 2- مشارکت مدنی ( بازرگانی ـ تولیدی ـ

صادراتی ـ مسکن و ساختمان). 3- فروش اقساطی (مواد اولیه ـ ماشین آلات ـ مسکن).

4- سلف. 5ـ  اجاره به شرط تملیک. 6- قرض الحسنه (ازدواج ـ تعمیر و تامین مسکن ـ کمک

هزینه درمان ـ کمک هزینه تحصیلی). 7- جعاله

سؤال: شخصی مبلغی پول به فردی داده تا با آن تجارت کند و هر ماه مبلغی را به عنوان

سود آن به او بپردازد و همه خسارت‌ها هم بر عهده او باشد، آیا این معامله صحیح است؟

جواب: اگر قرارداد ببندند که با مال او به نحو صحیح شرعی مضاربه ‌صورت بگیرد و بر عامل

شرط کند که هر ماه مقداری از سهم او از سود آن را علی الحساب به او بدهد و اگر

خسارتی متوجه سرمایه شد، عامل ضامن باشد، چنین معامله ‏ای صحیح است.

سؤال: شخصی مبلغی پول را برای تجارت با آن نزد فرد دیگری سپرده و هر ماه مبلغی را

علی الحساب از او می‏گیرد و سر سال مبادرت به محاسبه سود و زیان می‏کنند، اگر صاحب پول

و آن شخص با رضایت هم، سود و زیان را به یکدیگر ببخشند، آیا انجام این کار توسط آنان

صحیح است؟

جواب: اگر آن مال را به عنوان انجام مضاربه به‌طور صحیح، به او داده باشد، اشکال ندارد که

صاحب سرمایه هر ماه مبلغی از سود را علی‏ الحساب از عامل بگیرد و همچنین مصالحه ی

آن دو نسبت به آنچه که هر کدام از آنان شرعاً مستحق دریافت آن از دیگری است، اشکال

ندارد، ولی اگر به عنوان قرض باشد و شرط کند که قرض گیرنده هر ماه مقداری سود به

قرض دهنده بدهد، سپس در آخر سال نسبت به آنچه که هر کدام از آنان مستحق دریافت آن

از دیگری است، مصالحه کنند، این همان قرض ربوی است که حرمت تکلیفی دارد و شرط در

ضمن آن هم باطل است، هرچند اصل قرض صحیح می‏ باشد و این کار به مجرّد توافق آن دو

بر هبه سود و زیان به یکدیگر حلال نمی‏شود، بنا بر این قرض دهنده نمی‏تواند هیچ سودی

بگیرد، همانگونه که ضامن هیچ خسارتی هم نیست.

ربای حلال چیست؟

قرض دادن پول به امید گرفتن پول بیشتر در صورتی که در زمان قرض دادن این مسأله را شرط

نکند را ربای حلال می‌گویند.

گرفتن مقدار پول اضافه‌تر از اصل مقدار قرض اگر شرط نشده باشد جایز است، اما کراهت

دارد. لیکن برای قرض گیرنده مستحب است که هنگام پس دادن قرض، مقداری بر اصل مبلغ

اضافه کند و به عنوان هدیه به قرض دهنده بدهد.

موارد ربای حلال:

در چند مورد ربا حلال است:

۱- اگر مسلمان از کافری که در پناه اسلام نیست ربا بگیرد، اشکال ندارد؛

۲- زن و شوهر دائمی اگر از یکدیگر ربا بگیرند، حرام نیست؛

۳- پدر و فرزند اگر از یکدیگر ربا بگیرند حرام نیست، لیکن بین مادر و فرزند، مشهور

از فقها فرموده اند، ربا حرام است.

آیا سود‌های بانکی مصداق ربای حلال است؟

نحوه کار بانک‌های جمهوری اسلامی به این نحو است که به عنوان وکیل از طرف سپرده

گذاران، سپرده آن‌ها را به صورت قرارداد‌های شرعی (مضاربه، مشارکت و غیره) در اختیار وام

گیرندگان که در واقع طرف قرارداد و عامل و مجری آن هستند، قرار می‌دهند و بر اساس

قرارداد سودی را به عنوان علی الحساب و در نهایت به صورت قطعی به سپرده گذاران خود

پرداخت می‌کنند؛ این کار از نظر اکثر فقها و مراجع تقلید، بلامانع است و تصرف در سود

پرداختی از طرف بانک، برای سپرده گذار حلال است.

مرتبط ها :